Türkiye’den yasa dışı yollarla çıkarılan Roma İmparatoru Septimius Severus’un heykel başı ve 48 pişmiş toprak mimari levha, Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın yürüttüğü çalışmalar sonucunda Danimarka Glyptotek Müzesi’nden ülkemize iade edildi.
Antalya Arkeoloji Müzesi’nde düzenlenen teslim töreninde konuşan Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy, Burdur Boubon Antik Kenti’nden kaçırılan Septimius Severus heykel başı ile Burdur’un Düver köyünden çıkarılan 48 pişmiş toprak levhanın yeniden vatan topraklarına kazandırıldığını belirtti.
Bakan Ersoy, Boubon Antik Kenti’nin Roma dönemine ait heykelleriyle tanındığını, ancak özellikle 1960’lı yıllarda kaçak kazılar nedeniyle büyük tahribata uğradığını vurguladı. Bu dönemde birçok eserin sahte belgelerle yurt dışına kaçırıldığını ve İsviçre üzerinden ya da doğrudan ABD’ye götürüldüğünü ifade etti.
Tarihi Eserler Dedektif Gibi İz Sürülerek Geri Getirildi
Ersoy, Kaçakçılıkla Mücadele Dairesi ve Manhattan Bölge Savcılığı işbirliğiyle Boubon kökenli birçok eserin Türkiye’ye iade edildiğini hatırlatarak şunları söyledi:
"Lucius Verus, Septimius Severus, Genç İmparator ve Giyimli Kadın heykellerinin yanı sıra, İmparator Caracalla'ya atfedilen iki büst ve önemli tarihi şahsiyetlere ait beş baş ile bir bronz kadın büstü ülkemize geri getirildi. Bu eserler, ayrıntılı belgeler, görgü tanıklarının ifadeleri ve adli kriminolojik çalışmalar sayesinde iade edildi. Dünyada büyük yankı uyandıran bu başarılı sürecin ardından, şimdi de Danimarka’dan iadesi sağlanan Septimius Severus’un heykel başı ile tarihi mirasımıza bir katkı daha sağlamış bulunuyoruz."
Antik dönem heykellerinde gövde ve başın farklı zamanlarda birleştirilebildiğini belirten Ersoy, heykelin yeniden orijinal formuna kavuşturulması için titiz bir çalışma yürütüleceğini dile getirdi. Baş ve gövdenin hızlı bir şekilde birleştirilmesinin zarar verebileceğini belirterek, konservatörlerin detaylı analizlerle süreci yöneteceğini söyledi.
Düver Kökenli Pişmiş Toprak Levhalar da Türkiye’ye Döndü
Bakan Ersoy, Burdur’un Düver köyünden kaçırılan ve M.Ö. 6. yüzyıla tarihlenen pişmiş toprak levhaların da iadesinin sağlandığını belirtti. Pisidia kültürüne dair önemli ipuçları taşıyan bu levhaların da 1960’lı yıllarda yasa dışı kazılarla yurtdışına kaçırıldığını hatırlatarak, ülkemize ait tüm eserlerin izini sürmeye devam edeceklerini vurguladı:
"Anadolu’dan yasal olmayan yollarla kaçırılan her eser için mücadelemizi sürdüreceğiz. Nerede olursa olsun, bu topraklara ait kültürel mirası geri getirmekte kararlıyız. Bugün artık koleksiyoncular ve uzmanlar da şunu çok iyi biliyor: Ellerinde Türkiye’den yasa dışı yollarla çıkarılmış bir eser varsa, Türkiye Cumhuriyeti onu bulacak ve ait olduğu topraklara döndürecektir."
2002-2025 Yılları Arasında 13 Bin 282 Tarihi Eser Türkiye’ye Döndü
Bakan Ersoy, son yıllarda yürütülen çalışmalar kapsamında birçok tarihi eserin Türkiye’ye kazandırıldığını belirtti. 2025 yılı itibarıyla 14 önemli eserin iadesinin sağlandığını, 2024 yılında ise toplam 1.149 eserin ülkeye getirildiğini açıkladı.
Son yedi yılda 8.967 eserin Türkiye’ye iade edildiğini kaydeden Ersoy, bunlar arasında Çingene Kızı Mozaikleri, Roma dönemine ait Zeugma steli, Kiliya tipi idol, Mustafa Dede tarafından yazılan Kur’an-ı Kerim, Lucius Verus Heykeli ve Kybele Adak Heykeli gibi önemli eserlerin bulunduğunu ifade etti.
Genel olarak, 2002-2025 yılları arasında toplam 13 bin 282 eserin Türkiye’ye geri getirildiğini belirten Ersoy, sadece iade süreçleriyle değil, aynı zamanda yurtdışına kaçırılmadan önce eserlerin müze envanterine girmesi konusunda da büyük ilerleme kaydedildiğini söyledi.
Danimarka Türkiye ile İşbirliği Yapmaktan Memnun
Törene katılan Danimarka’nın Ankara Büyükelçisi Ole Toft, eserlerin ait olduğu topraklara dönmüş olmasından duyduğu memnuniyeti dile getirdi. Levhaların Türkiye’ye ait olduğunun tespit edilmesi üzerine müzenin süreci desteklediğini ve iade kararı aldığını belirtti.
Toft ayrıca, geçtiğimiz yıl 350 bin Danimarkalının Türkiye’yi ziyaret ettiğini, bunların 200 bininin Antalya bölgesine geldiğini ifade ederek, Türkiye’nin Danimarkalı turistler için her zaman cazip bir destinasyon olduğunu ve bu sayının artmasını beklediklerini söyledi.
