Denim kültürü küratörü Lamia Aylin Çetinkaya, geri dönüşüm ve akıllı tasarım odaklı çalışmalarıyla denim sektörünün çevresel etkilerini azaltmaya katkı sunuyor. Çetinkaya, atık denim kumaşlarından tasarladığı yastık kılıfı, çanta ve işlevsel tekstil ürünleriyle hem döngüsel ekonomiye destek veriyor hem de sektörde farkındalık oluşturuyor.
Birleşmiş Milletler Çevre Programı (UNEP) verilerine göre, sadece bir kot pantolon üretimi için 3.781 litre su harcanırken, bu süreçte yaklaşık 33,4 kilogram karbon salımı gerçekleşiyor. Bu tabloya rağmen, geri ve ileri dönüşüm uygulamaları sayesinde denim sektöründeki olumsuz etkilerin azaltılabileceği belirtiliyor.
35 Yıllık Birikimle Sürdürülebilir Denim Kültürü
Denim alanında 35 yılı aşkın deneyime sahip olan Lamia Aylin Çetinkaya, sektöre yalnızca bir moda perspektifinden değil, aynı zamanda çevresel ve etik bir sorumluluk anlayışıyla yaklaşıyor. Çetinkaya, denim markaları ve kumaş üreticileriyle iş birliği yaparak hem eğitimler veriyor hem de sürdürülebilir koleksiyonlar hazırlanmasına öncülük ediyor.
Çetinkaya, AA muhabirine yaptığı açıklamada, denimle tanışmasının çocukluk yıllarına dayandığını belirterek, "Annemin İspanyol paça bir pantolonunu eteğe dönüştürerek denimle ilk tasarımımı yaptım ve bu yolculuk o gün başladı" dedi.
“10 Yıldır Kumaş Biriktiriyorum”
Çetinkaya, üretim sürecinde ortaya çıkan en küçük denim parçaları bile atmayarak farklı ürünlere dönüştürdüğünü söyledi. "Atık kumaşları cinsine, ağırlığına ve dokusuna göre tasnif ediyorum. En az 10 yıldır biriktirdiğim kumaşlar var. Bunlardan yastıktan çantaya, kalem kutusundan Amerikan servisine kadar çok sayıda ürün üretiyorum" diyen Çetinkaya, döngüsel ekonomi ilkelerine sadık kalarak tasarımlarını akıllı işlevlerle buluşturduğunu da ifade etti.
Çetinkaya'nın tasarladığı özel bir denim ceket, katlandığında kısa sürede çantaya dönüşüyor. Fermuar ve askı gibi detayları da çevre dostu malzemelerden üretilen ceket, aynı zamanda seyahatlerde pratik bir kullanım imkanı sağlıyor.
“Döngüsel Ekonomide Atık Yoktur”
Tekstil endüstrisinin lineer ekonomiden döngüsel ekonomiye geçişinin kaçınılmaz olduğunu vurgulayan Çetinkaya, "Döngüsel ekonomide hiçbir atık problem değildir, aksine çözümün parçasıdır. Sadece tüketici değil, üretici olarak da bakış açımızı değiştirmeliyiz" dedi. Tüketicilerin hızlı moda yerine kişiye özel, fonksiyonel ve uzun ömürlü ürünleri tercih etmesi gerektiğini ifade etti.
İkinci El Algısını Değiştirmek Şart
Çetinkaya, Türkiye’de ikinci el ürünlere yönelik algının değişmesi gerektiğini belirterek, "Biz aslında Anadolu kültüründe ikinci el kullanımına yabancı değiliz. Aile içinde bile giysiler birbirine devredilirdi. Bu alışkanlığı yeniden kazanmamız gerekiyor" diye konuştu.
Daha Az Su, Daha Az Atık, Daha Bilinçli Üretim
Tekstil sektöründe atık yönetimi konusunda olumlu adımlar atıldığını kaydeden Çetinkaya, "Bugün denim sektöründe daha az su ve kimyasal kullanılıyor. Pantolon kalıpları daha verimli yerleştiriliyor, aksesuarlar ve etiketler doğa dostu malzemelerden üretiliyor. Üstelik kolayca sökülüp takılabilen düğmeler sayesinde, ürün ömrünü tamamladığında bile atık oranı azaltılıyor" diyerek sözlerini tamamladı.
